Starożytność na terenach Pomorza Gdańskiego
„Pod koniec paleolitu – starszej epoki kamiennej – z biegiem Wisły zawędrowali na tereny Pomorza pierwsi ludzie. W neolicie (2500-1700 p.n.e.) przybyły ludy z południa, które prowadziły osiadły tryb życia, zajmując się rolnictwem i hodowlą. … Potem na tereny te napłynęły plemiona z zachodu, niosąc ze sobą kulturę pucharów lejkowych i amfor kulistych, a następnie ze wschodu, z własną kulturą… Zmierzch epoki brązu (1300-1100 p.n.e) to pojawienie się na Pomorzu kultury oksywskiej, charakteryzującej się nowym obrządkiem pogrzebowym – paleniem ciał. W epoce żelaza w okresie halsztackim (700-400 p.n.e) kultura oksywska wyróżniała się z powodu charakterystycznych grobów skrzynkowych (przyp. Znaleziono takie np. w Luzinie). W okresie rzymskim (do 400r. n.e.) Bursztynowym Szlakiem docierali nad morze kupcy z Rzymu po skóry, konie i bursztyny, płacąc za wszystko towarami i srebrnymi monetami.
Wczesne średniowiecze
W średniowieczu rozwijało się hutnictwo, kowalstwo, garncarstwo, obróbka rogu, skór i korabnictwo. Pomorze prowadziło handel z krajami arabskimi, które chętnie kupowały bursztyn, futra oraz niewolników. Powstawały osady i obronne grody, wznoszone często na wyspach i trudno dostępnych terenach. Nasilenie osadnictwa nastąpiło w VIII-X w., głównie w rejonie gdańsko-puckim, słupsko sławieńskim oraz gniewskim. Osady zakładano także nad morzem i wzdłuż dróg handlowych wiodących do kraju Polan.…”
Strzebielino
- Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1316 r. Wieś nazywana Strzeblenino i zaliczona jest do obwodu administracyjnego Kębłowa. Przed 1381 r. następuje zmiana podziału administracyjnego i Strzebielino włączono do obwodu Mirachowskiego. Na przełomie XIV i XV wieku Strzebielino włączono do wsi podległych Komturowi Gdańskiemu. Na podstawie polskiego prawa lennego wieś zmuszona była wnosić następujące opłaty i świadczenia w terminie do św. Marcina:
1. dostarczyć jedną krowę
2. dostarczyć jedną świnię
3. dostarczyć przewód
4. zapłacić czynsz stanowiący równowartość 2 radeł (narzędzie służące do spulchniania gleby bez jej odwracania)
5. zapłacić lenne 3 marki rocznie
6. świadczyć powinności wojskowe na wezwanie Komtura
7. delegować jednego rycerza lub knechta z czeladzią, w pięknym uzbrojeniu i ekwipunku
8. wysłać jednego mieszkańca zdolnego do wykonania wszelkich robót.
- W gdańskich tablicach wojskowych z 1407r. wymienieni są Czestomar i Jakub z Strzebielina jako ręczyciele.
- W 1409r. Jakub z Strzebielina kupuje ósmą część tutejszych dóbr za 20 grzywien.
- W r. 1416 są wymienieni w wojskowych tablicach Kopenhadzkich Szesław (Czesław) i Woyzech (Wojciech) ze Strzebielina.
- W 02.02.1416 r. przed sądem ziemskim mieszkańcy Strzebielina Czesław i Wojciech poświadczyli i żyrowali Saskiemu z Bożegopola.
- W innym dokumencie jest mowa, że Jan i Stessomir (prawdopodobnie Sławmoir) właściciele ze Strzebielina utrzymują zażyłe stosunki z Maszkami i Jeszkami z Zelowa (Żelewo lub Zielnowo).
- Trzebielin wymieniany jest też jako siedziba magnackiej rodziny Strzebielińskich, spowinowaconej z rodziną von Bach. Jeden z właścicieli podpisuje się : Krzysztof Bach Strzebieliński.
- 26.03.1436r. Jedna z hipotetycznych dat powstania Archidiakonatu Pomorskiego, w skład którego do 1821r. wchodziła luzińska parafia.1
- 19.10.1466r. na podstawie podpisanego Pokoju Toruńskiego Luzino weszło w skład panstwa Polskiego.1
- W 1600 roku we wsi było sześciu szlachciców, właścicieli Strzebielina i byli to: Elżbieta von Trzebielin, Jan Friese-Wrese, Mateusz Chmieliński i ich spadkobiercy.
- 31.05.1621r. Strzebielino ma 366 mieszkańców.
- Według taryfy z r. 1648 płacili tu "possessores" (przyp. z ang posiadacz, czyli od posiadanych dóbr) od 6 włók folwarcznych, młyna i 3 ogrodów 7 florenów 6 groszy.
- Według taryfy na symplę z r. 1717 podatek płacili: Jerzy Cmieliński 4 gr., Jan Dąbrowski 8 gr, Jan Tryla 4 gr., Joachim Strzebieliński 4 gr., Bychow Strzebieliński 12 gr,, Pobłocka wdowa 4 gr., sędzia Lemburski 4gr., od młyna cała wieś 15 gr. Mesznego pobierał proboszcz luziński z tąd 4 korce żyta i tyleż owsa.
- 13.09.1772r. król pruski Fryderyk II swoim dekretem objął władzę nad całymi Kszubami.1
- Według Ksiąg Kontrybucyjnych w 1773 roku wieś Strzebielino zaliczana była do dóbr rycerskich. Wsią władano dziesięciu współwłaścicieli: Zelewski I i II, Bychowski I i II, Sychowski, Anna Sychowska, Fresa, Tresiu, Dombrowski i Pobłocki.
- 12.09.1780r. za czasów bp. włocławskiego J.J. Rybińskiego zwizytowano parafię luzińską i cały dekanat mirachowski, który wchodził w skład Archidiakonatu Pomorskiego.1
- W r.1780 wsią zarządzali: Michał Bychowski, Antoni Pobłocki, Michał Swichowski, Jan Jakub Zelewski, Jan Świchowski, Franciszek Bychowski, Jan Dąbrowski, Michał Zelewski, Michał Freza. Ludność wynosiła koło 200 dusz (193 kat.). Mesznego dostawał proboszcz 3 korce żyta i tyleż owsa; młynarz nic nie płacił.
- W roku 1789 wieś należała do dziesięciu szlachciców, posiadała młyn i dwadzieścia siedem indywidualnych domostw.
- 14.09.1811r. edykt Franciszka Wilhelma II, poprzez uwłaszczenie chłopów, uregulował stosunki pomiędzy nimi a dziedzicami, także w gminie Luzino.
- 16.07.1821r. papież Pius VII decyzją Bulli "De salute Animarum" zmienił granicę diecezji Chełmińskiej. Parafia Luzino z diecezji Włocławskiej weszła w skład diecezji Chełmińskiej.
- W latach 1841-1842 z inicjatywy ówczesnych właścicieli ziemskich powstał pierwszy budynek szkoły. Stwierdzili, że odległość 5 km pomiędzy Strzebielinem, a Kębłowem jest za duża dla dzieci. Pierwsza szkoła była bardzo skromna - miała tylko 1 klasę. Pierwszym nauczycielem był Ignacy Wierzba z Kościerzyny, który pracował tu 13 lat. Jego wynagrodzenie stanowiło 48 marek. Kolejny nauczyciel – Augustyn Grodlewski, przybył z pobliskiego Luzina.
Pierwszy budynek szkoły
- 07.04.1845r. w Strzebielinie urodził się ks. Józef Żelewski. Proboszcz w Kurzętniku. W latach 1908-1910 dziekan dekanatu Nowowiejskiego.
- W roku 1860 roku dobrami szlacheckimi władali Dombrowski I, II, III, Zaleski, Werse, Wyszecki i Sychowski.
- 13.03.1867r. krół i rząd pruski udzielili swej ustawowej zgody na budowę linii kolejowej Szczecin - Gdańsk. Pismo podpisali Król wilhelm, kanclerz Bismarck, inister wojny von Roon i wielu innych dostojników.1
- Z wyb. Fichthof zawierała 1869 r. 9 działów szlacheckich, 1 zagrodę, 1235 ha (447 roli ornej, 54 łąk, 141 ha lasu). W 1885 r. 48 dm., 82 dym., 392 katolików, 96 ewangelików, razem 488 mieszkańców. Szkoła była katolicka.
- 01.08.1870r. ukazało się pierwsze ogłoszenie w prasie na temat otwarcia linii kolejowej na trasie Słupsk-Gdańsk.1
- 28.08.1870r. Oddano do użytku linię kolejową Słupsk-Gdańsk.1 Przez Strzebielino przejechał pierwszy pociąg.
- 25.07.1871r. Swięcenia kapłańskie w Pelplinie otrzymał ks. Józef Żelewski ze Strzebielina, późniejszy proboszcz w Kurzętniku k. Nowego Miasta Lubawskiego.1
- W 1874 r. w szkole dobudowano drugą klasę i zatrudniono drugiego nauczyciela. Historię szkoły spisał kronikarz-nauczyciel Gdanietz. Do pierwszej szkoły uczęszczały tylko dzieci, których rodzice byli katolikami. Dzieci ewangelickie uczyły się w innym budynku, a zajęcia prowadził oddzielny nauczyciel.
Drugi budynek szkoły.
- Od 04.05.1874 roku na podstawie zarządzeń ówczesnych władz samorządowo-naczelnych, wieś zaliczano jako wieś sołecką. Zamieszkała była przez dziewięciu szlachciców i 524 mieszkańców.
- 06.02.1875r. rząd Pruski wprowadza obowiązkowe zawieranie małżeństw cywilnych. Powołano funkcję urzędnika cywilnego. Pierwszy Urząd Stanu Cywilnego dla Luzina miał siedzibę w Wyszecinie1 (Jak nietrudno się domyślić również dla Strzebielina).
- 09.03.1883r. zmarł cesarz Rzeszy Wilhelm I wszystkie szkoły pod zaborem pruskim zostały zamknięte...1
- Z informacji podanych w „Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" z 1884 roku wynika, że Strzebielino należało do parafii św. Wawrzyńca w Luzinie.
- W r. 1885 byli dziedzicami Jan Józef Sychowski, Stanisław Bernard Zelewski, Jan Dąbrowski i August Dąbrowski.
- 06.06.1887r. ks. Józef Żelewski ze Strzebielina został proboszczem w Kurzętniku k. Nowego Miasta Lubawskiego.1
- 02.09.1890r. w Kębłowie odbyło się uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego wspólnie dla sześciu szkół: Luzino i Strzebielino (po 2 klasy) oraz Gościcino, Kęblowo, Zelewo, i Góra.1
- 18.10.1894r. Wszystkie szkoły na terenie obecnej gminy obchodziły uroczyście rocznicę urodzin króla Prus Fryderyka Wilhelma III.1
- 09.05.1905r. pod zaborem Pruskim, wszystkie szkoły obecnej gminy obchodziły 100 rocznicę śmierci poety niemieckiego - Schillera.1
- 02.05.1909r. w Świeciu urodził się ks. kan. Mieczysław Sumiński. Długoletni zasłużony proboszcz w Luzinie. Dziekan dekanatu Wejherowskiego.1
- 15.03.1910r. zmarł w Wejherowie ks. Józef Żelewski. Urodzony 07.04.1845r. w Strzebielinie. Swięcenia kapłańskie otrzymał 25.07.1871r. w Pelplinie. Od 06.06.1887r. był proboszczem w Kurzętniku k. Nowego Miasta Lubawskiego. W latach 1908-1910 dziekan dekanatu Nowowiejskiego.1
- 21.07.1910r. w Strzebielinie urodził się Paweł Szefka - nauczyciel, harcmistrz RP, pisarz, kompozytor, choreograf i etnograf kaszubski. Organizator wielu kapel, churów i zespołów tanecznych, współtwórca największego zespołu z okresu międzywojennego "Kaszebe z Lezena"1
- 01.12.1910 Strzebielino posiada 571 mieszkańców.
Jeśli gdziekolwiek w historii znajdują się błędy lub przekłamania proszę o kontakt. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie powyżej zamieszczonych treści co zresztą bez jej zgody jest zabronione!
Bibliografia:
1) "Kalendarz Luziński 2000" Feliks Sikora
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego 1880-88r.
Liber Commenderic Gedanensis (Księga Komturstwa Gdańskiego)
Historia powiatów Wejherowskiego i Puckiego
Ziemia Wejherowska